NEW FILM (2025)

The Hospitable Gaze: Photographers, Enemies and Tourists in Sfakia, Crete

Το Φιλόξενο Βλέμμα: Φωτογράφοι, Εχθροί και Τουρίστες στα Σφακιά

The Hospitable Gaze distills two decades of ethnographic fieldwork in a pastoral society celebrated for its rugged traditionalism—while also stereotyped for its fierce adherence to blood feuds and violence. The film employs photography in multiple forms: from archival imagery and postcards brought by the ethnographer to the fieldsite, to social interactions around portraits taken by northern European tourists and later sent to their subjects. It explores how Sfakians navigate the burdens and pleasures of sustaining expectations of exoticism—for themselves and for tourists. Observing the constant shifting of intimacy and enmity within spheres of hospitality, historical memory, and social conflict, the film examines rupture and reconciliation, and the conjuring of different subjects: tourists and locals; hosts and guests; perpetrators and victims; tourists, ethnographers, and co-villagers—as both friends and enemies. The Hospitable Gaze uncovers photography’s potential to envision these subjects and to reconstruct the past, while also delving into the complexity of the ethnographic encounter itself. As interlocutors reflect on the marvels and uncertainties of social life, we see them building and reconfiguring their ties with the ethnographer—a long process that visualizes temporality and shared ageing, captured in the very fabric of the film, shifting from grainy mini-DV to crisp HD footage and back.

To Φιλόξενο βλέμμα συμπυκνώνει δύο δεκαετίες εθνογραφικής έρευνας σε μια κτηνοτροφική κοινωνία που υμνείται για την τραχεία παραδοσιακότητα της—ενώ ταυτόχρονα παρουσιάζεται στερεοτυπικά ως τόπος αιματηρών αντεκδικήσεων και βίας. Η ταινία αξιοποιεί τη φωτογραφία σε πολλαπλές μορφές: από αρχειακές εικόνες και καρτ-ποστάλ που επιστρέφει ο εθνογράφος στον τόπο έρευνας, έως κοινωνικές αλληλεπιδράσεις γύρω από πορτρέτα που τράβηξαν Γερμανοί τουρίστες και τα οποία έστειλαν αργότερα στους εικονιζόμενους. Το φιλμ διερευνά το πώς οι Σφακιανοί διαχειρίζονται το βάρος και την απόλαυση των προσδοκιών εξωτισμού και παραδοσιακότητας—τόσο των ίδιων όσο και των τουριστών.

Παρατηρώντας πλαίσια φιλοξενίας, ιστορικής μνήμης και κοινωνικών συγκρούσεων, η ταινία εξετάζει την εναλλαγή μεταξύ οικειότητας και εχθρότητας καθώς και φαντασιακά που αφορούν εαυτούς και «Άλλους»: τουρίστες και ντόπιους, οικοδεσπότες και φιλοξενούμενους, θύτες και θύματα, τουρίστες, εθνογράφους και συγχωριανούς—ως φίλους και ως εχθρούς. To Φιλόξενο βλέμμα διερευνά τη φωτογραφία ως μέσο αναπαράστασης αυτών των Άλλων και βίωσης του παρελθόντος, ενώ παράλληλα εμβαθύνει στην οικειότητα της εθνογραφικής συνάντησης. Καθώς συνομιλητές και συνομιλήτριες συζητάνε και σκέφτονται πάνω στην κοινωνική ζωή τους, τους βλέπουμε να χτίζουν και να επαναδιαμορφώνουν τη σχέση τους με τον εθνογράφο—μια μακρά διαδικασία που οπτικοποιεί το πέρασμα του χρόνου πάνω στην υλικότητα της ταινίας, καθώς το υλικό εναλλάσσεται από κοκκώδη mini-DV σε γυαλιστερή HD εικόνα και πίσω.

Premiering at the Thessaloniki International Documentary Festival

Featured online between 7th March and 21st March at this link

Πρεμιέρα στο Διεθνές Φεστιβαλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονικής στον σύνδεσμο. 

FILM STILLS

Scenes from showing the film to interlocutors in Sfakia and discussing with them about the film and its themes as well as questions of ethics and representation (autumn 2024). 

While doing ethnographic research alongside the Koutroulou Magoula excavation, near the Neo Monastiri Village in Thessaly, anthropologist Konstantinos Kalantzis constantly encountered peoples’ narratives that linked archaeological endeavors to poignant war experiences of the 20th century. Two of his senior interlocutors in particular, Christos and Vassilis, frequently expressed the desire to visit the mountainous area where some of their family members spent time during the 1940’s as members of the communist guerilla forces. During the Greek Civil War some their siblings were killed in clashes with right-wing paramilitaries or forcibly migrated to the Soviet Union only to return some 30 years later.

‘Dowsing the Past’ is an ethnographic film that documents the journey undertaken by the two local men, along with the anthropologist, and two of his Athens-based peers. The men drove from Neo Monastiri in the plain of Thessaly to the ‘National Resistance Museum’ in Rentina, hoping to find anything related to the siblings’ biographies. On the way, the locals recollect national and personal (hi)stories, while searching into the landscape for lost treasures and other traces of their past.

The film explores the intersection of geography and imagination, trauma, and the sensory experiences of  place and the past: the entanglements between browsing the landscape, and remembering local and global histories. ‘Dowsing the Past’ also examines the dynamics of the ethnographic encounter, including the affective misunderstandings and humor that emerged in the encounter between an anthropologist, two cinematographers from Athens and senior local men in Thessaly.

Directed by Konstantinos Kalantzis, Camera by Leonidas Papafotiou, Giorgos Samantas and Konstantinos Kalantzis, Edited by Giorgos Samantas, Leonidas Papafotiou and Konstantinos Kalantzis, Sound Editing by Giorgos Samantas, Sound Mixing by Iason Theofanou, Music composed and performed by Konstantinos Kalantzis, Ethnography by Konstantinos Kalantzis (supported by the Koutroulou Magoula Archaeology and Archaeological Ethnography project), Subtitling by Konstantinos Kalantzis, Subtitling Consultant Paddy Baxter, Produced by Leonidas Papafotiou, Giorgos Samantas and Konstantinos Kalantzis. Greece 2015. [46 min].

Access the film here: https://vimeo.com/119858630

https://youtu.be/7wNqNEsDEQo 

Σύνοψη:

Το «Dowsing the Past» [μτφ. Ραβδοσκοπώντας το Παρελθόν] είναι ένα εθνογραφικό φιλμ που διερευνά τη σχέση μεταξύ μνήμης και υλικού πολιτισμού στη σύγχρονη Θεσσαλία. Η ταινία επικεντρώνεται σε ένα ταξίδι το οποίο έκαναν δύο άντρες από το Νέο Μοναστήρι μαζί με έναν οπτικό ανθρωπολόγο και δύο κινηματογραφιστές από την Αθήνα. Η παρέα ταξίδεψε από το Θεσσαλικό κάμπο στο «Μουσείο Εθνικής Αντίστασης Ρεντίνας», αναζητώντας ίχνη από τις βιογραφίες των αδελφών των Νέο Μοναστηριωτών οι οποίοι χάθηκαν κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου. Η ταινία εξετάζει τη σύνθετη σχέση μεταξύ τοπίου και βίωσης τοπικών και παγκόσμιων «ιστοριών». Παράλληλα το φιλμ ερευνά τις κοινωνικές δυναμικές της ίδιας της εθνογραφίας, ως πεδίο μοναδικών συναντήσεων στο οποίο αναπτύσσονται, ανάμεσα σε άλλα, ένταση, χιούμορ και ταύτιση. 

The impossible narration explores the difficult memories of a massacre perpetrated by the German Wehrmacht in the town of Kalavryta, Greece in 1943. The film focuses on survivor Giorgos Dimopoulos and his narration of the day of the slaughter which he experienced as a 13-year-old boy, who was by chance spared execution. Dimopoulos takes the director and the audience on a walk where he retraces the steps that he took that day, particularly after fleeing from the elementary school in which other women and children were held captive. During the walk, he remembers the people, the landscape and the things he encountered: from burning houses that collapsed amidst fruit groves to a frightened girl that he reencountered some 70 years later as an old woman. The protagonist also discusses with the filmmaker the difficulties and (im)possibilities of narrating this slaughter, and of turning his raw experience of the past into visual and verbal representations.  

A film by Konstantinos Kalantzis.

Directed and researched by Konstantinos Kalantzis.

Edited by Leonidas Papafotiou.

Original music and subtitles by Konstantinos Kalantzis

Post-production sound by Jason Theofanou.

The film was funded by the European Research Council (EU Horizon 2020 research and innovation program, grant agreement no. 695283, PhotoDemos: Citizens of Photography, Department of Anthropology, UCL.

The Impossible Narration (whole film)

Short Doc from the show 'The Sfakian Screen'. 

Other films and videos can be found on Anthroscope (follow link below)